Jáááren geleden, toen de guldens en franken nog van hout waren, had ik een vergroter voor zwart/wit fotografie. Ik had, voor de schoolkrant, een foto gemaakt van een bouwterrein achter onze school. Aangekomen op de fotoclub met mijn, in een Patterson tank, zelf ontwikkelde negatieven, deed ik mijn beklag dat de de foto vrij zacht was en dat de voorgrond vele malen donkerer / contrastrijker was dan de achtergrond. Logisch, gezien het licht ter plaatse, etc.

Nou, zei de fotoclub meneer, dan gebruiken we gewoon harder papier (contrast) en drukken we de achtergrond toch door (burn tool)… Dus het papier 3 seconden lang belicht (exposure) en met een stukje karton (masker, het vroegere gereedschap van de lithograaf) over de voorgrond alleen de achtergrond nog eens 3 seconden lang belicht. Uiteraard moest ik met het kartonnetje heen en weer bewegen, om geen harde overgang te zien te krijgen (feathering). En… zo bleek, ook in het analoge tijdperk werden foto’s bewerkt. Zo waren er ook nog truken met de oplossingsverhouding van de vloeistoffen die gebruikt werden bij het ontwikkelproces, de ontwikkelaar, stopbad en fixeer (clarity), kleurfilters tussen de vergroter en het papier (daar kon je ook iets mee, weet alleen niet meer wat 😛 ), en nog veel meer.

Huisje boompje beestje

Jouw camera bewerkt

Jawel! Zoals mijn collega Ludwig vertelde in zijn blog Feit of fabel: als je in JPEG schiet, zijn de foto’s ook bewerkt. Jouw camera bepaalt dan namelijk de meest geschikte contrast/gamma correctie, witbalans, verscherping, noise reductie, decompressie, saturatie en nog meer. Kijk maar:

Deze foto is de onbewerkte RAW opname

Deze foto is de JPEG, zoals deze uit de camera komt

Zoals we eigenlijk gelijk al hierboven kunnen zien, is het eerste wat opvalt is dat de witbalans anders is. De JPEG is veel minder geel en het groen in groener. Dit komt omdat de camera hier een auto witbalans heeft gekozen (weet even niet meer welke, maar dit hadden we ook handmatig op zonlicht of schaduw kunnen zetten). Dus als je op JPEG schiet, is de foto bewerkt 😉

Belichtingsinstellingen

Maar ik wil graag zelf de bewerking in handen houden. Dus ik pak de RAW file en ga zelf de witbalans bepalen. Wat ik ook nog doe is een lenscorrectie (handig om oa. de vervorming, ontstaan door de lens, er uit te krijgen) en vooral ook de belichting zelf bepalen. Dit doe ik door de exposure, highlights, shadows, whites en darks aan te gaan passen. Ook contrast en clarity zijn settings welke vrij normaal zijn om aan te pakken.

Alleen bewerkt met de hierboven vermelde opties

Allememaggies! Wat mij hier vooral opvalt is dat de lucht er ineens veel beter uit komt. En het is dezelfde data als de andere foto’s hierboven hè 😉 , alleen de info (die toch al in de plaat aanwezig is) geaccentueerd, er meer uitgetrokken. Kan je nagaan wat een basis bewerking al voor goeds kan doen aan de foto.

Nog verder bewerken

Uiteraard kunnen we het bewerken nog verder trekken. In de laatste plaat hierboven springt het gras en de bomen er meer uit dan de krotten zelf. Logisch, het groen is lichter en meer aanwezig. Echter, ik wil het accent op de krotten leggen.

Bewerkt met saturation en luminance

We willen dus juist de krotten er uit laten springen, dat is immers het onderwerp van de foto. Een truc om dit te doen (welke ik veel gebruik) is om sowieso gras grauwer te maken (saturatie van het groen omlaag) en iets geler te maken (de hue van groen ietsjes naar geel toe zetten), dat geeft het een iets natuurlijkere look. In deze foto vond ik het dan juist ook weer tof om rood en oranje meer saturatie te geven en donkerder te maken (via luminance) om zo de krotten naar ‘voren’ te trekken. En het leuke is: het is nog steeds dezelfde foto, met nog steeds dezelfde data, alleen nu nòg meer geaccentueerd. En die lucht… ik was toch bezig, dus ik heb blauw ook meer saturatie gegeven.

Heb ik nu bewerkt of niet?

Dit blijft een lastige vraag. Ja, ik ben aan het schuiven geweest met waardes. Maar toch ben ik zelf van mening dat ik nog steeds niets ècht bewerkt heb. Ik heb tot nu toe alleen maar de data, die toch aanwezig was, er uit getrokken. Ik heb niets ingekleurd (het blauw van de lucht zat er al, het was alleen nog niet zichtbaar), ik heb niets uitgeveegd (het groen heb ik alleen maar naar achter geduwd), etc.

Maar ja, het heet toch bewerken? Correct! Maar heb ik de foto ook gewijzigd daarmee? Nee, alle informatie in het eindresultaat zat namelijk al in het origineel.

In het extreme

Even de extreme vorm. Er zijn ook takken van fotografie waar bewerking absoluut een must is. Eén ervan is astrofotografie.

Single shot, unedited Andromeda

Stacked, edited Andromeda

Deze plaat is absoluut niet mogelijk zonder bewerken. Maar, net zoals bij de krotten foto, de data zit al in de originele plaat (kijk maar heel goed naar de single shot), maar we moeten deze er nog uit weten te krijgen. Levels, curves, maskers, luminocity, saturation, etc. zorgen er voor dat de data, welke absoluut wel in de onbewerkte plaat aanwezig is, er uit wordt getrokken. Tevens willen we de, door de hoge ISO waarde, te licht geworden achtergrond donkerder maken.

Aapje uit de mouw

Een andere vorm van bewerking is iets onnatuurlijker. Dan gaan we niet de aanwezige informatie in de foto versterken, maar echt veranderen.

Onderwerp los trekken

Standaard bewerkte aap

Gekleurde aap

Zoals je ziet valt de aap in de foto, welke standaard bewerkt is (zoals de foto van de krotten), een beetje weg in de achtergrond. Dit komt omdat het licht schijnend door de bladeren een groenige gloed geeft op de vacht van het beestje. Een truc, welke ik soms gebruik, is om alleen het onderwerp een andere kleur te geven dan de achtergrond. Hier heb ik veel meer blauw in de aap gedraaid. En zie, de aap springt er ineens uit, ze is veel meer aanwezig in de foto. Uiteraard dien je dit toe te passen zodat je niet direct kan zien dat er een bewerking in de foto zit.

Mening

Had de foto van de krotten ook zo direct uit de camera gemaakt kunnen worden? Ik denk het bijna niet, omdat de lucht uberhaupt lichter is dan de voorgrond. Misschien als ik een HDR opname gemaakt zou hebben? Maar ja, dan komt de foto ook niet direct uit de camera. Wellicht als ik een gradient filter gebruikt zou hebben en langer belicht? Maar dan is de foto ook bewerkt door het filter. Dus links om of rechts om moet ik grappen en grollen uithalen om de foto te krijgen zoals deze geworden is.

De foto van Andromeda? Onmogelijk zonder bewerking!

Had de foto van de aap ook zo direct uit de camera genomen kunnen worden? Wellicht wel, maar dan had ik op een andere plek moeten gaan staan zodat het licht anders door de bladeren viel. En dan is, zoals ik in mijn blog Standje M, Tv/S, Av/A of P uitleg, het moment weer verdwenen.

Makkelijker?

Het bewerken wordt ons nu wel veel makkelijker gemaakt dan vroeger het geval was, uiteraard. Met Photoshop kan je al de trucjes met een paar simpele klikken op de muis toepassen. Maar maakt het de foto dan slecht als deze bewerkt is? Nee, denk ik niet. Wat namelijk telt is het eindresultaat; wat ga ik de kijker laten zien? Dan hebben we een keuze tussen een grauwe plaat omdat het licht ter plekke zo slecht was, of een bewerking welke er beter uit ziet en ook niet onder doet aan de omstandigheden ter plekke.

Als je van mening bent dat een foto direct uit de camera de moeite waard is, zou ik zeker niet onnodige moeite steken in iets wat je toch niet wilt. Maar als je wel wilt bewerken, een bewerking niet moet opvallen. Maar als je de bewerking er af haalt, moet je het wel missen. DAT is in mijn mening de truc 😀